Glas građana u prostornim i urbanističkim planovima i dalje zanemaren

Nepoverenje u dostupne demokratske mehanizme i neadekvatni kanali komunikacije sa nadležnim organima ponovo kamen spoticanja građanske participacije

Ekološko udruženje Rzav u saradnji sa Regulatornim institutom za obnovljivu energiju i životnu sredinu (RERI), održalo je radionicu za građane Arilja o osnovima prostornog i urbanističkog planiranja i značaju njihovog učešća u izradi planova, sa akcentom na zaštiti životne sredine.

Zakonodavstvo Republike Srbije u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja prepoznaje učešće građana u donošenju odluka, međutim, neretko se može uočiti njegov niski nivo, uočljivo na primeru lokalne samouprave opštine Arilje. Razlozi nedovoljne participacije najčešće su nedostatak informisanosti građana o samim načinima doprinosa procesu planiranja, ali i česta netransparentnost procesa donošenja odluka. 

“Učešće javnosti u izradi planskih akata igra veoma značajnu ulogu, budući da značajno može doprineti kvalitetu predloženih rešenja ili ukazati na one koji su problematični. Nažalost, građanska participacija neretko je zanemarena u praksi, što za posledicu ima usvajanje velikog broja planskih akata koji nisu u javnom interesu”, ističe Marija Pilčević, arhitektica i urbanistkinja iz Ekološkog udruženja Rzav.

Učešće građana u donošenju odluka u oblasti zaštite životne sredine i prostornog razvoja u Arilju je na izuzetno niskom nivou – građani su na radionici istakli da nisu upoznati sa procedurom donošenja dokumenata iz oblasti politika zaštite životne sredine, a koje se odnose na prostorno i urbanističko planiranje, hijerarhiju planova, prava učešća tokom ranog javnog uvida, javnog uvida i javne rasprave.

“Ključni problemi prilikom učešća javnosti u prostornom i urbanističkom planiranju često proizilaze iz nedostatka znanja o pravima i obavezama uključenih strana. Građani često ističu nepoverenje u dostupne demokratske mehanizme, nemaju adekvatne kanale komunikacije sa nadležnim organima, a informacije im nisu u potpunosti dostupne”, ističe Dragomir Ristanović, arhitekta i urbanista RERI-ja.

Uspostavljanje saradnje javnih vlasti i civilnog društva, blagovremeno informisanje o planiranim aktivnostima donošenja odluka u oblastima prostornog i urbanističkog planiranja, kao i transparentnost procesa, neophodni su elementi bez kojih nijedna samouprava ne može da donosi odluke u interesu građana.

“Ova radionica je naš skroman doprinos jačanju pozicije civilnog društva u procesima donošenja odluka koje se tiču razvoja opštine Arilje. Nadamo se da ćemo ovom edukacijom pružiti neophodne informacije građanstvu i omogućiti im da povećaju nivo svoje participacije u procesima donošenja odluka na lokalnom nivou”, dodaje Pilčević.

Radionica je održana u okviru projekta “Ko pita – ne skita! Informisano građanstvo za pravednije društvo”, koji se sprovodi uz podršku Beogradske otvorene škole (BOŠ) i  Evropske unije, u okviru projekta Zeleni inkubator, koji sprovodi BOŠ u saradnji sa Mladim istraživačima Srbije (MIS) i Inženjerima za zaštitu životne sredine (IZŽS).